Bijzondere kastelen in Saône-et-Loire en een lekker plekje…

Kastelen in Saône-et-Loire die leuk en bijzonder zijn

Het departement Saône-et-Loire is een bijzondere bestemming voor een vakantie in Frankrijk. In de Frankrijk Binnendoor Regiogids Bourgogne is er zelfs een hoofdstuk aan gewijd. Toen ik voor het eerst in deze streek was werd ik compleet verrast door de enorm rijke historie. Ik verbaasde mij vooral over het aantal kastelen in Saône-et-Loire. Het leek mij wel eens leuk om wat meer over die kastelen in Saône-et-Loire te vertellen.

Dat je overal in deze streek geconfronteerd wordt met die rijke geschiedenis is niet zo verwonderlijk want toen in 910 de enorme abdij van Cluny gesticht werd groeide deze al snel uit tot de invloedrijkste abdij van de middeleeuwen. Cluny werd uiteindelijk de grootste en machtigste abdij van Frankrijk en zelfs van Europa. De tussen 1088 en 1130 gebouwde Abdijkerk had voor die tijd immense afmetingen maar daarvan is tegenwoordig niet veel meer terug te vinden.

Dat indrukwekkende complex moest natuurlijk aan alle kanten verdedigd worden. Dat is dus de reden waarom je in de wijde omgeving van Cluny nog steeds veel kastelen en ruïnes van kastelen kunt vinden. Ook zijn er in veel dorpen in Saône-et-Loire nog bijzondere kerken en kerkjes te vinden. De beste tip die ik je kan geven is om eens rond te toeren over de rustige binnenwegen en op zoek te gaan naar de kastelen in Saône-et-Loire. Je kunt natuurlijk ook op de fiets of e-bike stappen want Saône-et-Loire is ook een heel mooie streek om te fietsen. Maar daar lees je meer over in dit verhaal

Bekende kastelen in Saône-et-Loire

Voor ik je tips voor een paar bijzondere en niet zo bekende kastelen in Saône-et-Loire geef, wijs ik je graag op een paar kastelen die niet voor niets nogal populair zijn.

Renaissancekasteel Château de Cormatin 

is een bijzonder renaissancekasteel dat dateert uit de 17e eeuw. Het staat vooral bekend om het interieur en de fraaie tuinen. Dit kasteel ligt niet ver van Cluny en vlakbij de voie verte tussen Buxy en Cluny. Dus je kunt er ook op je gemak naartoe fietsen. Binnen heeft het kasteel misschien wel een van de mooiste kasteelkamers van Frankrijk. Deze stamt nog uit de tijd van Louis XIII. Buiten valt ook veel te zien want de kasteeltuinen behoren tot de meest bijzondere van Frankrijk. In de jaren zeventig werden deze gerenoveerd en aangelegd zoals deze ooit bedoeld waren. Ben je een tuinliefhebber? Dan is dit een leuke plek om eens te bezoeken.

Château de Sully

is een kasteel bij het dorpje Sully op de grens van Saône-et-Loire en de Côte-d'Or. Je vindt het grofweg tussen Autun en de wijngaarden van Beaune. Het is een middeleeuws kasteel met een imposante omvang. Het ligt op een terrein dat bijna groter is dan het hele dorp. Hou je van kastelen? Dan is dit de moeite waard om te bezoeken. Dit kasteel wordt trouwens bewoond door de hertogin de Magenta. Zij is een nazaat van de oorspronkelijke bewoners.

Bijzondere tuinen bij Château de Drée

Dit château word vooral geprezen om de bijzondere tuinen en kunstcollectie. Het kasteel stamt uit de 17e eeuw en kwam in 1995 in handen van de huidige eigenaar. Hij restaureerde het volledig en richtte de kamers opnieuw in. Hierdoor heeft de inrichting nu de stijl van de 18e eeuw. De unieke tuinen werden opnieuw aangelegd door gespecialiseerde Franse landschapsarchitecten.

Indrukwekkend: Château de La Clayette

Dit kasteel met  indrukwekkende architectuur en interieur ligt in de streek van de Charolais-Brionnais en werd gebouwd aan de rand van een meer. De ligging is heel pittoresk. Hou je van kastelen dan is dit in het zuiden van de Bourgogne een kasteel dat je gezien moet hebben.

Minder bekende kastelen in Saône-et-Loire

Net als in de Loirevallei vind je dus ook in de Bourgogne de nodige kastelen. Dat is op zich natuurlijk niet zo vreemd want Bourgogne was van oudsher de streek van Franse adel en koningen. Maar in het zuiden van de Bourgogne werden met name in Saône-et-Loire kastelen gebouwd ter verdediging van de gigantische abdij van Cluny. Van de abdij zelf is niet zo heel veel meer over maar in het altijd gezellige plaatsje Cluny krijg je wel nog een indruk van de omvang. De kerk had een lengte van 180 meter en was ooit de grootste van Frankrijk. Volgens kenners zelfs van Europa en misschien wel de hele wereld.

De monniken van Cluny waren slimmerikken die ook nog eens verstand van wijn hadden. Daardoor zijn er in de hele streek tal van wijngaarden die hun oorsprong vinden uit de glorietijd van de Abdij van Cluny. Ook waren ze in staat om bestaande wijngaarden te verbeteren waardoor de kwaliteit van de wijn met sprongen vooruit ging. Een mooi voorbeeld daarvan is bijvoorbeeld de omgeving van Givry en Rully. Twee leuke wijndorpen die trouwens aan de oudste voie verte van Frankrijk liggen. Misschien een leuk idee om eens op de fiets of e-bike te stappen.

Wijn en historie bij Château de Rully

Een van de leukste kastelen in Saône-et-Loire is misschien wel het Château de Rully. Het ligt bij het bekende wijndorp Rully en beschikt over een fraaie wijnkelder. Het kasteel stamt uit de 12e eeuw en is al generaties lang in het bezit van de familie de Ternay. De ligging midden in de wijngaarden bij Rully maakt het extra bijzonder. De huidige eigenaar is een afstammeling van de seigneur de Rully die ruim 800 jaar geleden opdracht gaf tot de bouw van het kasteel.

Je kunt het kasteel bezoeken maar de eigenaren geven wel aan dat het geen museum is. Er wordt tenslotte ook gewoond en het heeft dus de nodige privévertrekken. Maar misschien is het wel leuk om er een wijnproeverij te regelen en de eigen wijnen van het kasteel te proeven. Een proeverij wordt in de middeleeuwse keuken of in de wijnkelders uit de 15e eeuw gehouden. De wijngaarden worden overigens geëxploiteerd door het wijnhuis Antonin Rodet en in het verderop gelegen Mercury kun je de wijn van het kasteel ook proeven in de kelders van Rodet.

Château de Germolles

Je vraagt je af hoe het kan, maar een van de mooiste residenties van Bourgondische hertogen en Franse koningen is het Château de Germolles uit de 14e eeuw. het kasteel in Saône-et-Loire ligt bij  het dorp Mellecey en dat is niet ver van de wijndorpen Givry en Mercurey. Als je over de Voie Verte tussen Buxy en Chalon-sur-Saône fietst dan kun je in Givry bij de Renault garage rechtsaf de Rue de Dracy in en richting Germolles fietsen. Vanaf Givry is het ongeveer vijf kilometer dus misschien een leuk idee voor een kleine omweg

Château de Germolles wordt vaak over het hoofd gezien, maar het is één van de residenties van de hertogen van Bourgondië uit de 14e eeuw. Dit kasteel werd in 1380 door Filips de Stoute aan zijn vrouw Marguerite de Flandres cadeau gedaan. Het kasteel is een officieel monument en wordt gezien als een belangrijke locatie in de historie van Frankrijk. Daarom heeft het een speciaal label: "Maison des Illustres". Dus als je eens wilt rondlopen in de kamers van de vrouw die ook haar invloed uitoefende op de omgeving van het unieke Palais des Ducs in Dijon dan moet je Germolles echt eens opzoeken.

Middeleeuwse parel en het Château de Brancion

Dit schilderachtige kasteel uit de middeleeuwen ligt hoog op een heuvel achter een muur en de toegangspoort naar een charmant middeleeuws dorp. Het ligt grofweg halverwege Cormatin en de stad Tournus. Toen ik voor het eerst bij de Site Médiéval de Brancion door de toegangspoort stapte werd ik aangenaam verrast en wist ik niet wat mij overkwam.

Ik had de tip gekregen van de eigenaresse van een gîte waar wij eens verbleven. Daarvoor ben ik  haar nog steeds dankbaar en bewaar dankzij haar mooie herinneringen aan deze bijzonder plek. Brancion is een klein ommuurd middeleeuws dorp met een kasteel. De auto moet je iets buiten het dorp parkeren en na een korte wandeling kom je door de stadspoort in een andere wereld. In hoofdstuk 11 van de Regiogids Bourgogne staat een roadtrip door de Mâconnais van ongeveer honderd kilometer em daarmee kom je ook in Brancion.

Het kasteel van Brancion

In aantekeningen uit 1102 is te herleiden dat het als verdedigingsfort werd gebouwd. Nadien werd het kasteel in de loop der eeuwen diverse keren versterkt. De ligging op de rand van een steile heuvel was in de woelige tijden ideaal om te verdedigen en het uitzicht is er fenomenaal. Ik kreeg de tip om er aan het eind van de middag naar toe te gaan. Waarom? Dat werd mij duidelijk toen ik er rond 18:00 uur aankwam. Het zonlicht schijnt dan prachtig over de omgeving en geeft alles een fraaie goudkleurig gloed. Dan moet natuurlijk wel het zonnetje schijnen maar dat deed het toen ik er was. 

Het kasteel zelf werd van een versterkte vesting in de loop der tijden veranderd in een minder spartaans woonverblijf. Wat je vandaag de dag in het Château de Brancion kunt zien zijn vooral de invloeden van de Renaissance. In de 19e eeuw werd het verval een halt toegeroepen en tegenwoordig is het een officieel monument. Vanaf de torens heb je een fraai uitzicht maar ik kan je aanraden om ook het kleine maar fijne dorp te bekijken. 

Bijzonder vond ik de oude middeleeuwse markthal. Als je vanaf het kasteel komt aanlopen zie je direct de ingang van de markthal. Het bijzondere is dat deze deels in de heuvel is gegraven waardoor de achterzijde maar een klein stukje boven de grond uitsteekt. Iets wat ik nog nooit in Frankrijk gezien heb. Heel bijzonder! 

De église Saint-Pierre van Brancion

De echte verrassing van Brancion was wat mij betreft niet het kasteel maar het oude kerkje aan de rand van de heuvel. De église Saint-Pierre ligt echt op een wereldplek. De ingang is gericht naar het dal en als je eenmaal binnen bent laat je dan verbazen door het sobere karakter. Het eerste wat opvalt zijn de nog goed zichtbare fresco's uit de 12e en 13e eeuw. Overigens zijn de fresco's een aantal keren gerestaureerd maar het resultaat is verbluffend.

Er ligt ook een beeltenis van Jocerand III Gros de Brancion die seigneur van Brancion was. Hij ging mee met de zevende kruistocht maar overleefde deze niet. Zijn zoon wist zijn lichaam terug te brengen naar Frankrijk maar werd elders begraven. Het kerkje maakte op mij een behoorlijke indruk en toen ik daarna naar buiten ging en in het avondlicht de vallei inkeek was dat heel bijzonder. Een prachtige plek om eens te bezoeken. 

Een bezoek aan het kasteel is niet gratis maar aan het bijzondere dorpje wel. Hou er wel rekening mee dat na 18:30 uur het kasteel gesloten is en meestal de deur van het kerkje ook op slot gaat.

Château de Berzé-le-Châtel

Het middeleeuwse kasteel van Berzé-le-Châtel is privébezit maar kan wel worden bezocht.

La plus grande forteresse de la Bourgogne du Sud staat er trots op de website van Château-de-Berzé-le-Châtel. En of dat zo is kun je met eigen ogen aanschouwen als je in deze streek bent. Het kasteel is heel bekend bij toeristen en juist daarom heel leuk om het eens te bezoeken.

Ik kwam er na een uitnodiging van een Française die er in de buurt woont. Na een heerlijk lunch in de omgeving vroeg zij of ik iets bijzonders wilde zien. Daar ben ik natuurlijk altijd voor te porren en dus reden we met alle tafelgenoten naar het dorp Berzé-le-Châtel. Alleen al de rit er naartoe over de rustige en vooral smalle binnenwegen van de Mâconnais was al een hele belevenis. Het dorp heeft ongeveer 70 inwoners waaronder ook de familie die op het kasteel met zijn veertien torens woont. 

Ik betaalde in september 2023 zes euro per persoon en elke euro was het dubbel en dwars waard. Dit kasteel is ook leuk om met kinderen te bezoeken want naast de tuinen en de terrassen die binnen de muren liggen kun je met een leuke beschrijving een route volgen. Deze gaat spannende trappen op en af en je komt in een oude kapel. Ook de kelders waar met speciale technieken de vijand verslagen kon worden zijn te bezoeken. Er is verder een wapenkamer waar je verschillende wapens uit de middeleeuwen kunt zien en gaandeweg kom je veel te weten over deze bijzondere plek.

Strategisch en eigen wijngaarden 

De ligging van dit kasteel of beter gezegd fort was heel strategisch. Je kijkt er uit over de vallei van Lamartinien en vanaf de terrassen richting het zuiden kun je bij helder weer zelfs de Roche de Solutré en de Roche de Vergisson zien. Onderin het dal zie je een weg lopen die vroeger ongetwijfeld een onverharde route richting de abdij van Cluny was. Het kasteel zal dan ook ooit gebouwd zijn om de abdij te verdedigen.

Bij het kasteel zit je ook goed als je van wijn houdt want het ligt in het hart van de Mâconnais, een zalige wijnstreek in het zuiden van de Bourgogne. Château de Berzé-le-Châtel heeft ook acht hectare eigen wijngaarden waar de gamay en chardonnay als druiven worden gebruikt. Er wordt een rode Mâcon Rouge gemaakt en een witte Mâcon-Milly Lamartine. Het hele proces van wijnmaken gebeurt op het kasteel zelf en daarom krijgen de wijnen de domeinnaam Château de Berzé. De wijnen kunnen ter plekke geproefd en gekocht worden.

Een lekker adresje tussen twee kastelen in Saône-et-Loire

Ik schreef eerder dat ik na een heerlijke lunch richting het Château de Berzé-le-Châtel werd gedirigeerd. Nu hoor ik je al bijna denken: "waar is dat lekkere plekje?"

Je moet er voor naar het dorp Chapaize dat je tussen het kasteel van Cormatin en Brancion vindt aan de D14. Wij verbleven in het dorp Dompières-les-Ormes in de Charolaise en werden uitgenodigd door de Française die ons meenam naar Berzé-le-Châtel. Zij werkt er voor een paar boeren in de buurt en die hadden het restaurant La table de Chapaize aanbevolen. 

Wij gingen er dus vanuit dat een lokale boer wel weet waar hij gaat eten dus waren wij benieuwd naar de lunch op een zonnige zondagmiddag. Daar hebben wij geen spijt van gekregen want het eten was voortreffelijk, de wijnkaart fantastisch (er liggen zelfs nog meer wijnen in de kelder dan er op de kaart staan) en de bediening heel attent en vriendelijk. Op de wijnkaart staan vooral wijnen uit de regio.

Neem gerust de nog niet lege wijnfles mee 

Het is wel handig als je hier Frans spreekt want Engels is er niet echt de voertaal. Als je een fles wijn niet leeg drinkt kun je met een gerust hart om de kurk vragen zodat je de wijn mee kunt nemen en in gîte, chambre d'hôte, hotel, camper, caravan of tent nog verder kunt genieten. Op de website van La table de Chapaize staat dan ook: "Nous avons essentiellement sélectionné des vins de la Région, la dégustation pourra se poursuivre chez vous, puisque nous vous proposons de repartir avec votre bouteille" oftewel "We hebben voornamelijk wijnen uit de regio geselecteerd, de proeverij kan thuis doorgaan, aangezien we u voorstellen om met uw fles te vertrekken."

Dit leuke restaurant ligt ook weer naast een prachtig oud kerkje dus wie weet hebben vroeger de monniken van Cluny hier na de dienst op zondag ook nog wel een vorkje geprikt. Ik wens je veel plezier in het zuiden van de Bourgogne en als je nog meer tips voor trips wilt of goede adresjes om wijn te proeven en te kopen dan is de Frankrijk Binnendoor Regiogids Bourgogne een aanrader.

Bon voyage!

O ja... kijk nog even onder de foto naar wat handige links om nog meer uit dit artikel te halen.

Handige links naar nog meer tips en informatie