Hoe wordt een boek gemaakt?

Ontdek hoe de Frankrijk Binnendoor boeken gemaakt worden

Van idee naar Boek

Elk boek begint met een idee. Zo ook de boeken van Frankrijk Binnendoor. Mijn eerste boek schreef ik in een paar maanden tijdens het voorjaar in 2019. Ik heb daar ontzettend veel van geleerd want ik had geen flauw idee hoe het hele proces in zijn werk ging. Hoe kon ik van een idee een boek maken? Nou dat bleek niet zo simpel als ik in eerste instantie dacht. Maar het is dankzij stug doorzetten toch gelukt.

Een boek maken en uitbrengen is een beetje als de kledingbranche je moet zeker een halfjaar tot een jaar vooruitdenken. Omdat in 2019 geen enkele grote uitgever van reisboeken het zag zitten om samen met mij reisboeken over Frankrijk te maken besloot ik het zelf te doen. Oké, officieel ben je dan uitgever van reisboeken, maar dan ben je er nog niet. Je boeken moeten wel verkocht worden. Dat kan natuurlijk via frankrijkbinnendoor.nl maar via de boekhandel en de ANWB is voor een reisboek echt een must.

Door toeval kwam ik in contact met een bedrijf dat zelf reisboeken maakt en distribueert naar de boekhandel. Met mo'media, bekend van de time to momo stedengidsen, werd een deal gesloten en zij zorgen nu al vijf jaar dat mijn boeken in Nederland en België overal te koop zijn. Mede daardoor werd Frankrijk Binnendoor, ontdek het andere Frankrijk een regelrechte bestseller.

Mooi... nu was ik uitgever van reisboeken en ik had een distributeur. Maar hemeltjelief wat komt er een hoop bij kijken voor een boek een boek is. En dat was precies de vraag die ik de laatste tijd vaker kreeg van mijn lezers. Zij wilden wel eens weten hoe de Frankrijk Binnendoor Regiogidsen gemaakt worden.

Als voorbeeld neem ik het hele proces van idee tot manuscript en boekwinkel van de nieuwe Regiogids Bretagne.

Dus... hieronder lees je het antwoord. Veel leesplezier!

Het Begin: Het Idee voor de Reisgids

Het begint allemaal met een idee. Ik, Ruud Couwenhoven, de auteur van Frankrijk Binnendoor, bedenk een nieuwe reisgids die altijd gebaseerd is op een reis die ik al eens gemaakt heb. Reizen in Frankrijk doe ik altijd samen met mijn echtgenote Marian. Zij is ook mijn tweede paar ogen en ziet vaak details die ik nog wel eens over het hoofd wil zien. 

Om  de lezer kennis te laten maken met onbekende routes, charmante dorpen en prachtige natuur in Frankrijk ben ik altijd op zoek naar de bijzondere plekjes achter de bekende plekken. Voor de Regiogids Bretagne, gebruikte ik eerdere ervaringen in Bretagne maar werkte ook nieuwe reisplannen uit. Ik wilde vooral langs de kust reizen en omdat Morbihan al aan de orde is gekomen in mijn eerste boek "Ontdek het andere Frankrijk" stippelde ik een reis uit langs de kust van Ille-et-Vilaine, Côtes d'Armor en Finistère. 

Onderzoek en Reiservaring

De reis zie je op de kaart hierboven en zo staat deze ook in het boek beschreven. Ik maak de foto's voor mijn boeken zelf en dus is ook het weer belangrijk. Want blauwe luchten met een witte wolk zijn de ingrediënten voor geslaagde reisfoto's. Ik hou dus een paar weken voor het geplande vertrek angstvallig de weerapps en MeteoFrance in de gaten. Ziet het weer er goed uit? Dan worden de koffers gepakt en gaan de e-bikes achterop de auto. Meestal regel ik dan op de eerste twee plaatsen waar ik naartoe wil een accommodatie voor het verblijf, daarna meestal op de bonnefooi. Hoe ik dit overigens aanpak inclusief het plannen van de route kun je lezen in mijn eerste boek.

Samen met Marian verbleef ik in juni 2024 bijna vier weken in Bretagne. Tijdens de reis maakte ik notities, verzamelde informatie over de beste plekjes en fotografeerde alles wat ik belangrijk vond voor de reisgids. Deze ervaringen vormen samen met tips van locals altijd de basis voor mijn boeken. Ik maakte er tussen de 2000 en 3000 foto's en eenmaal terug moest het manuscript geschreven worden. De deadline was 1 augustus 2024 dus ik had ongeveer vijf weken de tijd. De reisverhalen schrijf ik altijd aan de hand van korte notities en de foto's die in feite een tijdlijn van mijn reis vormen. 

Het Schrijven van de Gids

Terug in Nederland begint het echte schrijven van de reisgids. De notities en foto's herinneren mij aan de routes, bijzondere plekken, leuke ontmoetingen en praktische tips. Ik probeer de tekst begrijpelijk en boeiend te schrijven zodat je als lezer echt het gevoel krijgt zelf op reis te zijn. Het zijn eenzame uren die ik in mijn kantoor met een laptop en computer doorbreng. Soms piep ik er een week met Marian tussenuit naar ons schrijfhuis in het mooie Exloo in Drenthe. Na een paar weken is dan de eerste versie van het manuscript klaar.

Controle door de Eerste Lezer

Voordat het manuscript verder wordt uitgewerkt leest Marian de tekst door. Zij is de eerste kritische lezer van alle teksten. Ze let op foutjes, taalfouten, onduidelijkheden en geeft haar mening over de inhoud. Ook controleert ze nauwkeurig plaatsnamen, namen van monumenten, horecabedrijven en andere namen die in de tekst voorkomen. Dit helpt mij om verbeteringen aan te brengen voor de deadline nadert. Die deadline wordt ruim een half jaar eerder al gepland en afgestemd met alle betrokken partijen zodat iedereen weet wanneer zijn/haar werk start. Vlak voor de deadline lopen Marian en ik het hele manuscript nog eens door. Dan gaat het als compleet wordbestand naar een tekstredacteur. Het manuscript van de Regiogids Bretagne bevatte bijvoorbeeld 42200 woorden. Veel te veel voor 192 pagina's dus besloot ik ook de Regiogids extra dik te maken met 224 pagina's. Ik had kunnen schrappen maar nu is het boek echt supermooi!

Het manuscript gaat vervolgens naar een professionele tekstredacteur. Omdat je vaak over je eigen fouten heen leest zijn extra ogen heel welkom. De taak van een tekstredacteur is echt heel belangrijk. In mijn geval is het Simone Lier, zij is heel kritisch en als ik het manuscript de eerste keer terugkrijg schrik ik mij wild. Was het zo slecht wat ik geschreven heb? Het worddocument staat vol opmerkingen en rode doorhalingen. Maar het lijkt meestal erger dan het er in eerste opzicht uitziet.

Simone doet de tekstredactie sinds mijn tweede boek Frankrijk Binnendoor LOIRE. Zij leest en corrigeert de tekst in twee rondes op spelling, grammatica, zinsbouw en kijkt of de tekst lekker loopt. Na de correcties krijgt ik het terug, en zorg ervoor dat haar opmerkingen verwerkt worden. Er zijn dan altijd nog vragen van haar maar ook van mij dus gaat het gecorrigeerde manuscript nog één keer terug voor een tweede ronde. Zo halen we samen de angels en foutjes uit de tekst en ontstaat er een document dat de basis vormt voor het boek. Simone haalt niet alleen de foutjes eruit maar zorgt dus ook dat de tekst lekker leesbaar is. Zij verstaat daarbij de kunst om mijn schrijfstijl in tact te laten. Heel belangrijk!

Het Selecteren van Foto's

Daarna komt het moment dat ik de reis in het boek eigenlijk voor de derde keer beleef. De tweede keer was bij het schrijven en nu komt het moment om de mooiste foto's selecteren die tijdens de reis zijn gemaakt. Deze foto's moeten perfect aansluiten bij de hoofdstukken en de teksten van het boek. Dus elke foto in mijn boeken zegt iets over de tekst die erbij staat. Dat is ook een van de redenen waarom je zelden onder een foto ziet staan waar het is. Als je de tekst leest ontdek je dat vanzelf. Het triggert je als lezer ook om tekst en foto te gaan combineren waardoor je de reis in het boek nog meer beleeft.

 Voor elk hoofdstuk maak ik vervolgens aparte mapjes met de bijbehorende foto's. Zo krijgt elk deel van de reisgids de juiste sfeer en beeldvorming. De foto's dus worden geselecteerd per hoofdstuk en tussenkopjes en krijgen bestandsnamen die daar mee overeenkomen. Dat is handig in de volgende stap als het manuscript en de foto's naar de vormgeefster gaat.

Het Ontwerp van een Boek

De Laatste Controle en Correcties

Zodra het ontwerp van de omslag en het binnenwerk klaar is, krijgt ik een voorbeeld in pdf-vorm, een digitaal bestand. Dat loop ik dan nog eens helemaal door en check of het boek er precies zo uitziet zoals ik het in gedachten had. Als dat het geval is volgt er nog een allerlaatste correctie ronde voor de definitieve drukproef gemaakt wordt. 

Renske Berckmoes van Taalhoed kijkt het digitale bestand, de cover en achterzijde nog eens grondig na. Als zij het bestand krijgt is het hele boek in concept en digitaal helemaal klaar. Zij let kritisch op tikfouten die, ondanks alle controles tot nu toe, er tussendoor zijn geslipt. Ook controleert zij of de opmaak klopt en maakt waar nodig de laatste aanpassingen. Ze controleert ook de routes op de kaarten en of de plaatsen wel op de juiste plek staan. Dat gaat ook weer in twee rondes. Na deze stappen worden de definitieve correcties door de Oranje Vormgevers verwerkt. Dat is het moment dat ik het compleet gecorrigeerde digitale boek retour ontvang.

Drukproef, Perscontrole en Drukproces

Nu is het tijd voor de definitieve drukproef.  Veel boeken worden in Oost-Europa en nog verderweg gedrukt omdat het goedkoper zou zijn. Vanaf het begin vond ik dat geen juiste keuze en zocht een goede drukker in Nederland. Het voorkomt onnodige transportkosten en is beter voor het milieu. Misschien ben je iets duurder uit maar zo kon ik ook veel beter de kwaliteit controleren. Een rit naar Amersfoort is tenslotte makkelijker dan ergens in Tsjechië, Hongarije, Roemenië en wat dacht je van boeken die zelfs in Azië worden gedrukt? Op deze manier blijft alles in Nederland en voorkomt veel onnodige uitstoot van CO2. Dat is ook mijn zorg voor het drukken want natuur en milieu vind ik heel belangrijk.

Zo kwam ik uiteindelijk terecht bij drukkerij Wilco in Amersfoort. Het is de grootste boekdrukker in Nederland waar milieu hoog in het vaandel staat. De immense drukkerij is 100% elektrisch en gasloos en het grootste deel van de energie wordt zelf opgewekt. Ook het wagenpark is al deels elektrisch. Alle werkwijzen zijn gericht om het milieu zo min mogelijk te belasten. Het papier van de Frankrijk Binnendoor boeken is overigens FSC gecertificeerd en het productieproces verloopt via de hoogste normen. Wilco ontving zelfs in oktober 2024, drie dagen voor Bretagne werd gedrukt, de prestigieuze award: Printmedia onderneming-2024 als koploper in de branche op het vlak van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.

De drukkerij krijgt dus de digitale drukproef nadat ik het boek met Marian nog één keer helemaal heb gecontroleerd. Als alles klopt, geeft ik de definitieve goedkeuring en kan het drukproces beginnen. Bij de drukkerij is het papier voor de binnenpagina’s en de omslag al maanden eerder op voorraad genomen. Van een Regiogids worden in één keer duizenden exemplaren gedrukt: en dat drukken gebeurt op twee immense, technisch hoogwaardige, Heidelbergh persen. Een voor de binnenpagina’s, en een tweede voor de omslagen en schutbladen.

Ik ben daar zelf altijd bij aanwezig voor de zogenaamde perscontrole waarbij vooral de kleur van de omslag wordt bekeken. Die moet natuurlijk helemaal hetzelfde zijn als de voorgaande delen in de serie want het staat natuurlijk slordig als het geel van de cover niet hetzelfde is. Ook wordt het sprankelen van de foto's nog kritisch bekeken want op papier is het altijd weer anders dan op een hoogwaardig scherm. Soms is het een tikkie meer rood, of juist wat minder blauw en als alles klopt wordt er op de groene knop gedrukt en start het drukken. Dan is het nog drie weken wachten...

Promotie en Verkoop

Dan liggen er dus duizenden boeken op voorraad en te wachten op een koper. Die boeken moeten natuurlijk wel verkocht worden. Een paar weken voordat het boek in de winkel ligt, gaat Ruud aan de slag met promotie. Hij stuurt informatie over de nieuwe reisgids naar boekhandels en de pers en besteedt aandacht voor het boek op sociale media. Onze distributeur heeft in de tussentijd al maanden eerder de boekhandels in Nederland en België benaderd. Boekhandels bestellen dan al op basis van de maanden eerder al gemaakte verkoopbrochure. Ook worden boeken en e-books verspreid naar de pers, week- en maandbladen. Soms lukt het in een radioprogramma te komen en mijn grote droom is nog eens in een tv-programma te mogen vertellen over mijn passie voor Frankrijk. Wie weet!

Het Luisterboek en E-book

In de drie weken tussen het drukken van het papier en het "inhangen" van de boeken zit het werk er nog niet op want dan wordt van de digitale bestanden het e-book in PDF- en Epub-formaat gemaakt. Met dat e-book duik ik de Frankrijk Binnendoor Podcaststudio in om alle hoofdstukken in het boek in te spreken voor het luisterboek dat je bij elke Regiogids gratis kunt downloaden als je het boek hebt geregistreerd.  Het e-book kost los € 21,50 en is alleen via Frankrijk Binnendoor verkrijgbaar. Bestel je het na 7 november 2024 meteen mee met het boek dan kost het € 8 euro extra.

Het zijn voor mij altijd drie heel drukke weken want het inspreken vergt behoorlijk wat tijd. Maar ik heb het er graag voor over want met het gratis luisterboek bereik ik ook veel mensen die slechtziend of zelfs blind zijn. Met een luisterboek kunnen zij toch samen een reis door Frankrijk maken terwijl ik hen het boek voorlees. 

Maar ook als je niet slechtziend bent is een luisterboek ideaal. Je kunt luisteren waar en wanneer je maar wilt en als je onderweg naar je bestemming in Frankrijk bent krijg je meteen tips te horen over de bestemming waar je naar toe gaat. Hoe gaaf is dat? En nog gratis ook, je hoeft alleen het boek te registreren met de QR-code of link voorin het boek. Bij elke Regiogids is het luisterboek altijd gratis. Een extra optie die geen enkele reisgids over Frankrijk biedt!

Levering aan de Lezer

Naast de boekhandels worden uiteraard ook de bestellingen via frankrijkbinnendoor.nl verwerkt. Deze boeken worden rechtstreeks naar de lezers gestuurd die de gids vaak al in de voorverkoop hebben besteld. Zo hebben zij het boek een paar weken eerder in huis dan het in de winkel te koop is. Door een boek van Frankrijk Binnendoor in de voorverkoop te bestellen profiteer je ook altijd van extra voordeel zoals een gratis e-book van het betreffende boek.

Op deze manier helpt iedereen die een boek in de voorverkoop aanschaft een klein beetje mee om het hele proces te financieren zoals dat hierboven is omschreven want een boek maken en uitgeven brengt veel kosten mee die voor de baat uitgaan. Maar er is nog een reden om een boek van Frankrijk Binnendoor in de voorverkoop te bestellen. Je verzekert je namelijk gegarandeerd van een exemplaar en je krijgt het een paar weken eerder thuis gestuurd voor het in de winkel te koop is.

De Reisgids in de Winkel

Uiteindelijk ligt de reisgids van Frankrijk Binnendoor in de schappen van boekhandels in Nederland en België en is het ook bij alle online shops te koop. Een paar weken later is het dan ook in alle ANWB winkels te koop. Reizigers kunnen met een boek zelf op avontuur gaan, geïnspireerd door persoonlijke verhalen en tips over Frankrijk. En zo begint voor de lezer het echte avontuur thuis al! De verschijningsdatum van de Regiogids Bretagne is 21-11-2024 en vanaf dan officieel te koop.

Tot Slot...

Ik hoop je met dit artikel antwoord te hebben gegeven op de vraag wat er komt kijken bij het maken van een boek. In vijf jaar tijd heb ik enorm veel geleerd en met de Regiogids Bretagne ben ik al weer aan het zevende boek van Frankrijk Binnendoor aangekomen. Een onvergetelijke reis en ik hoop dat je ook van Bretagne weer gaat genieten. Eerst van het lezen, de mooie foto's en de routes, daarna van de voorbereiding van je vakantie en tenslotte natuurlijk van de vakantie zelf. Zo kun je drie keer genieten voor de prijs van één en dat voor maar € 21,50 :-)

Bon voyage!

Bekijk het uitgebreide inkijkexemplaar

Bekijk de video met fraaie beelden uit Bretagne