Provins en de oudste herberg van Frankrijk?

Het middeleeuwse Provins niet ver van Parijs

In mijn boek Frankrijk Binnendoor LOIRE vertel ik mijn ervaringen om de drukte bij de Franse hoofdstad Parijs te ontwijken met een relaxte binnendoorroute naar de Loire. Je gaat dan als het waren linksom Parjs en rijdt door de Franse Ardennen om ter hoogte van  Reims de fraaie Champagnestreek in te duiken. Daar kun je dan ergens overnachten en ik kies dan meestal een klein dorp ten zuiden van Épernay voor een overnachting in een hotel met een goed restaurant. Het ligt midden in de wijngaarden waar de lekkerste champagnes worden gemaakt. Sla het boek LOIRE er maar eens op na voor mijn belevenissen in deze streek. Je kunt er ook lekker wandelen, fietsen, e-biken en mountainbiken in de wijngaarden en bossen.

Maar nu neem ik je mee om Parijs linksom te passeren en te overnachten in het middeleeuwse stadje Provins. Om die plaats te bereiken, kun je vanaf Reims en Epernay heel relaxed binnendoor rijden over rustige wegen, zoals de D11, D 375 en de D 403, die dwars door het mooie Franse binnenland lopen.

De oudste herberg van Frankrijk Hostellerie de la Croix d’Or

Provins is een stadje met een middeleeuws karakter en er zijn diverse mogelijkheden om te overnachten.

Toen ik er samen met Marian voor het eerst kwam ontdekte ik dat hier misschien wel de oudste herberg van Frankrijk is gevestigd. Of het ook echt de oudste is heb ik nooit kunnen achterhalen en vooralsnog claimt La Couronne in Rouen die titel. Op de website van dit restaurant staat te lezen dat deze auberge al sinds 1345 bestaat. Maar is het ook echt de oudste herberg van Frankrijk?

Hostellerie de la Croix d’Or in Provins is in elk geval een historische plek in een historische plaats en trok mijn aandacht. Ik las erover terwijl ik op een zonnige dag op de mooie Place du Châtelin in Proivins op een terras in het zonnetje van een Leffe Blond genoot.

Nu ben ik meestal op mijn hoede als het woord ‘hostellerie’ wordt gecombineerd met het woord ‘restaurant’. Waarom? Omdat de prijzen dan vaak te hoog zijn voor de geboden gerechten. Nieuwsgierig geworden ging ik echter toch op zoek naar Hostellerie La Croix d’Or en vond deze aan Rue des Capucins nummer 1.

Allereerst viel mij de fraaie gevel van het pand van het restaurant op. Naast de ramen zag ik een tableau met de tekst: Fondée en mille deuxcent soixantdix, bonnetable. Oftewel opgericht in 1270. Het doet vermoeden dat deze hostellerie dus al sinds het jaar 1270 bestaat. Sinds de oprichting zou La Croix d'Or haar activiteiten nooit veranderd hebben, waardoor het dus echt de oudste hostellerie van Frankrijk is. De gevel staat trouwens op de Franse monumentenlijst. De kaart van het restaurant sprak Marian en mij absoluut aan, maar helaas was er niemand aanwezig om een tafel te reserveren.

We besloten het erop te gokken en ’s avonds op de bonnefooi bij deze herberg aan te kloppen, als Maria (Marian) en Ruud.

Provins is een stad met een rijke historie 

Omdat we aan het begin van de middag in Provins arriveerden was er genoeg tijd om de plaats verder te ontdekken, en La Croix d’Or is maar één van de vele bijzondere panden die hier te vinden zijn. Dit stadje in het departement Seine-et-Marne staat op de Werelderfgoedlijst van Unesco en dat is niet voor niets. De stadsmuren en poorten zijn wonderwel goed bewaard gebleven. Provins was ooit een heel rijke marktplaats en een belangrijk centrum voor de handel tussen het noorden en zuiden, en dat is te zien. Op de fraaie Place du Châtel staat bijvoorbeeld nog een oud kruis uit de dertiende eeuw. Aan de voet hiervan werd geld gewisseld tussen de handelaren en marktkooplieden. Provins was in de 11e eeuw door de centrale ligging zelfs het middelpunt van de handel in Europa. Hier zou zelfs de basis zijn gelegd voor het bankieren.

150 historische panden en de unieke Tour César

Maar er valt nog veel meer te bewonderen, zoals tal van mooie en vooral oude panden. De vele middeleeuwse woningen die nog steeds in Provins zijn te zien bevat bijvoorbeeld koopmanshuizen met een complex van gewelfde kelders met openingen aan de straatkant. Deze kelders werden als opslag en pakhuizen gebruikt want Provins was ook een belangrijk centrum voor de handel en doorvoer in Europa. De centrale ligging heeft daar alles mee te maken.

Er zijn nog ongeveer 150 historische panden bewaard gebleven, evenals een groot deel van de oude verdedingswerken. Daarvan is de blikvanger van Provins zonder twijfel de bijzondere en achtkantige Tour César, die prachtig bewaard is gebleven en hoog boven de stad uittorent. Vlakbij ligt de kerk Saint-Quiriace, die stamt uit de twaalfde eeuw. In die tijd had Frankrijk blijkbaar ook al financiële problemen, want Filips de Schone kon de kerk niet afbouwen en dat is vandaag de dag nog steeds te zien. Overigens bezocht Jeanne d’Arc deze kerk met de dauphin toen zij onderweg was naar Reims voor de kroning van de Franse kroonprins. Een plakkaat aan de buitenkant van de kerk herinnert daar nog aan.

Wil je zeker weten dat je tijdens je verblijf zoveel mogelijk te zien krijgt van Provins? Stap even binnen bij het office du tourisme en haal daar een handige Nederlandstalige plattegrond met een paar leuke wandelroutes. Spreek je Frans en kun je in het Frans lezen? Ik vraag altijd de Franse versie want daar staat meestal veel meer informatie in dan een Nederlandse of engelse vertaling.

Overnachten en lekker eten in Provins

Er zijn verschillende hotels in en bij Provins. De lokale Ibis ligt iets buiten de oude stad maar is verder prima voor één nacht en heel betaalbaar. Parkeren is er gratis en het ontbijt goed. Je zit er op loopafstand van het historisch centrum. 

Omdat de keuken van Hostellerie de la Croix d’Or om kwart over zeven opengaat en om kwart over negen sluit, besloten wij om zeven uur uit het hotel weg te gaan en lopend via de oude stad naar de hostellerie te gaan. Onderweg begon het zachtjes maar gestaag te regenen en nadat Marian en ik er flink de pas in hadden gezet stonden we om kwart voor acht voor de poort van de herberg. Normaal loop je er een kwartiertje over maar ik had in het donker niet de snelste weg gekozen.

Eenmaal bij de herberg hoefden wij niet eens te kloppen en konden zo naar binnen. Er was nog niemand in het restaurant dus ik dacht dat er wel een tafeltje voor ons geregeld zou kunnen worden. Er kwam een vriendelijke mevrouw naar ons toe, die vroeg of we gereserveerd hadden. Dat was dus niet het geval, en zodra haar dat duidelijk werd begon ze bedenkelijk te kijken. De herberg zat helemaal vol voor die avond. Tijd voor een oude truc. Ik trok een teleurgesteld gezicht en vertelde dat ik helemaal uit Nederland naar Provins was gereden om bij haar te komen eten. Ook vertelde ik dat ik ’s middags langs was geweest maar dat er toen niemand was en dat we de volgende ochtend richting de Loire zouden vertrekken. 

Een gastronomisch diner dat voor altijd is bijgebleven

De vrouw trok zich terug voor overleg en kwam even later met een glimlach weer tevoorschijn. Er werd zowaar speciaal voor ons een extra tafeltje bij de open haard gezet een topplek met zicht op het hele restaurant. Geregeld!

Een serveerster overhandigde ons de menukaart en een uitgebreide wijnkaart. Terwijl ik een aperitief bestelde, het huis-aperitief op basis van champagne is een aanrader, kregen we al een heerlijke amuse bouche van fijne stukjes komkommer met zalm, en we hebben daarna vervolgens voortreffelijk gegeten. Overigens is de wijnkaart ook uitstekend, maar wel slim ingericht. De mooiste wijnen en de duurste staan vooraan. Blader even door naar achteren en je vindt in plaats van wijnen van minimaal € 60 de fles ook betaalbare opties en zelfs heel goede halve flesjes voor een redelijke prijs.

Een halfuurtje na onze binnenkomst zat la Croix d’Or trouwens helemaal vol. Het werd een supergezellige avond met een gouden randje, en we zullen ons het gastronomische diner in de oudste herberg van Frankrijk nog lang herinneren.

Dit verhaal is een fragment uit het boek Frankrijk Binnendoor LOIRE met tips en inspiratie voor een onvergetelijke reis naar èn bij de Loire.

Het boek LOIRE vol tips en de route naar Provins

In het boek Frankrijk Binnendoor Loire staat de complete route links om Parijs inclusief ruim 10 roadtrips, meer dan 10 fietstochten bij de Loire, een route rechts om Parijs en veel tips van locals en vier experts. Met dit boek heb je alles voor een onvergetelijke vakantie bij de Loire. Nu met gratis website en routekaarten. Klik hier voor meer informatie en bestellen »

Tips en links