Frankrijk Binnendoor

Tips, boeken, e-books en podcasts over Frankrijk & Parijs

Home » Mijn ervaringen in Frankrijk » Wijndorp Saint-Émilion

Saint-Émilion een beroemd wijndorp dankzij Saint Émilion uit Bretagne!


Saint-Émilion is een naam die zowel liefhebbers van geschiedenis als wijn direct herkennen. Het beroemde wijndorp in Frankrijk dankt zijn naam aan een kluizenaar uit de 8e eeuw. Maar wat heeft hij precies betekend voor de regio en haar wijntraditie? Waar kwam hij vandaan? Hoe is Saint-Émilion ontstaan? En welke rol speelt een druif die ooit veel werd aangeplant in Saint-Émilion? Door een toevallige ontmoeting in de Bretonse stad Vannes ben ik op zoek gegaan naar de antwoorden.

Saint-Émilion is beroemd dankzij de wijn maar wist jij dat het te danken is aan Saint Émilion uit Bretagne?
Klik hier voor de inhoud van dit artikel (leestijd circa 10 min)

Saint Émilion: de monnik die zijn naam aan een wijndorp gaf

De A.O.C. Saint-Émilion is vandaag de dag een van de beroemdste wijnen van Frankrijk. Maar wie was de heilige die zijn naam aan het wijndorp Saint-Emilion gaf? In dit artikel ontdek je het verhaal van Émilion, een monnik uit Bretagne die een bijzondere invloed had op de regio. 

Toen ik in 2024 in Bretagne was voor de research van de Regiogids Bretagne, bezocht ik de mooie  stad Vannes. De haven van de hoofdstad van Morbihan is het centrum van gezelligheid met talloze restaurants en terrassen die bij mooi weer druk bezocht worden. Het is het toeristische deel van de stad, maar zodra je door de stadspoort de oude binnenstad inloopt en verder van de haven komt wordt het rustiger en vooral heel mooi.
 
De oude vakwerkhuizen rond de fraaie kathedraal Saint-Pierre zijn ware blikvangers. Ik was echter nieuwsgierig naar de oude stadsmuren en kwam al zoekende terecht in de Rue des Vierges, de straat van de maagden. Het is een bijzonder fraai straatje waar je zeker omhoog moet kijken want dan zie je in nissen tal van beeldjes van de heilige maagd Maria. Als je deze straat vanaf de Rue des Chanoines in loopt kun je halverwege via de Cour Saint Émilion naar de remparts, de stadsomwalling van de stad. Bovenop heb je een fantastisch uitzicht op de stadsmuren en de mooi aangelegde tuinen.

Op die Cour Saint Émilion, een piepklein pleintje, staat een standbeeld van een monnik. Het bleek Saint-Émilion te zijn. Een naam die ik tot dat moment vooral associeerde met de voortreffelijke wijn van de merlot- en cabernet franc druiven die wijndorp Saint-Émilion in het departement Gironde beroemd heeft gemaakt. In het boek Frankrijk Binnendoor, ontdek het andere Frankrijk vind je trouwens een mooie roadtrip naar dit wijndorp. Ben je PremiumLid van Frankrijk Binnendoor? Dan kun je meer over deze roadtrip hier online lezen.

klooster Saint-Émilion

Van Vannes naar het kloosterleven 

Ik werd nieuwsgierig want waarom is een beroemd Frans wijndorp vernoemd naar een monnik uit Bretagne en waarom is die monnik naar het zuiden vertrokken. Overigens speelt zich dat allemaal af in een periode van dik 12 eeuwen geleden. 

Émilian werd geboren in de 8e eeuw in Vannes, de mooie stad aan de golf van Morbihan. Volgens de overlevering kwam hij uit een adellijke familie, maar had hij weinig interesse in een leven vol rijkdom. Hij stond bekend om zijn vroom- en vrijgevigheid. Als jonge man aanvaardde hij een functie als rentmeester bij de comte de Vannes. Hij beheerde de voorraden van de graaf, waaronder wijn. Op de een of andere manier had de jonge Émilion dus al een link met wijn. 

Zijn naam veranderde naar Émilion en hij voelde zich steeds minder op zijn plek in de wereld van edelen en had een sterke drang om iets goeds te doen voor de inwoners van zijn geboortestad. Hij gaf voedsel en goederen weg aan armen, wat niet bij iedereen in goede aarde viel. Er gingen geruchten dat hij zelfs voedsel stal van de graaf om het aan de armen te geven. Een soort Robin Hood dus, waar een anekdote over is ontstaan waarover straks meer. Uiteindelijk besloot hij zijn comfortabele leven en bezittingen achter zich te laten en koos voor een religieus bestaan. Daarvoor vertrok hij uit Vannes en sloot zich ruim 300 kilometer zuidelijker aan bij een kloostergemeenschap in Saujon, een dorp niet ver van Royan aan de monding van de Gironde. Tegenwoordig nog steeds een aantrekkelijke streek om er eens een vakantie door te brengen waar je in het boek Ontdek het andere Frankrijk meer over kunt lezen

eglise monolith saint emilion

De oorsprong van Saint Émilion en een ondergrondse kerk

In de 8e eeuw was het normaal dat kluizenaars zich terugtrokken op afgelegen plekken. Émilion wilde dat schijnbaar ook en zocht naar een plek waar hij zich volledig kon wijden aan gebed en meditatie. Zijn zoektocht naar een geschikte maar vooral een beschutte plek vond hij in een grot bij wat later Saint-Émilion zou worden. Hier begon hij een kluizenaarsleven, in harmonie met de natuur. Zijn reputatie als heilige groeide en groeide, en al snel sloten andere religieuzen zich bij hem aan. Zo ontstond er een nederzetting die uitgroeide tot een belangrijk religieus en agrarisch centrum in de streek.

Na zijn dood werd Saint Émilion begraven in zijn kluizenaarsgrot. Hieromheen werd een kerk uitgehouwen in de kalkstenen rotsen. Deze indrukwekkende Église Monolithe herbergt een van de grootste ondergrondse kerken van Europa en is een trekpleister van jewelste voor bezoekers.  Wil je nog meer weten over de réligieuze achtergrond van Saint-Émilion dan kun je naar Le cloître des Cordeliers, een klooster uit de 14e eeuw dat een absolute link met wijn heeft. 

De invloed van Saint Émilion op wijn

De regio rond Saint-Émilion was al geschikt voor wijnbouw toen Émilion er arriveerde, maar de monniken speelden daarna een grote rol in de verdere ontwikkeling van de wijnbouw. De beroemde monnik en zijn volgelingen brachten hun kennis van de landbouw mee en hielpen bij het verbeteren van de druiventeelt en het maken van wijn. En dat al ruim 12 eeuwen geleden!

Na de dood van Émilion bleef zijn naam voortleven en werd hij heilig verklaard. De nederzetting rond zijn grot groeide uit tot een belangrijk religieus centrum waar in de middeleeuwen kloosterordes, zoals de Benedictijnen en Cisterciënzers, een cruciale rol in de wijnbouw van Saint-Émilion vervulden. Ze perfectioneerden de gebruikte technieken en legden de basis voor de wereldberoemde wijnen van nu. In het cloître des Cordeliers kun je er meer over te weten komen met een rondleiding die deels ook ondergronds gaat in ongeveer 3 kilometer lange gangen waar wijn is opgeslagen en mousserende wijnen worden gemaakt.

wijngaarden saint-émilion

De belangrijkste druif voor de wijnen uit Saint-Émilion

Als wijnkenners het over wijn uit Saint-Émilion hebben dan zullen ze in één adem de invloed van de merlotdruif noemen. Het is de dominante druif in de meeste wijnen uit dit gebied. Merlot geeft de wijn een zachte, ronde smaak met tonen van rood fruit. Volgens de A.O.C. (Appellation d'Origine Controlé) Saint-Émilion mogen er trouwens ook andere druivensoorten in de wijn uit deze streek worden gebruikt. De toegestane druivensoorten voor deze rode wijn zijn:

  • Merlot
  • Cabernet Franc (de druif die ook in de Loirevallei heerlijke wijnen voortbrengt) 
  • Cabernet Sauvignon
  • Carménère, een druivensoort die oorspronkelijk veel in deze streek voorkwam maar nu veel minder 
  • Malbec, en dat is een druif die ook bekend is van de dieprode wijnen uit de streek bij Cahors in de Lot 

Cabernet Franc voegt volgens kenners vooral structuur en kruidigheid toe, terwijl Cabernet Sauvignon zorgt voor kracht en tannines. Tannines zijn smaken die voorkomen in schillen en pitjes van druiven. Na het persen komen die tannines vrij en voegen een wat wrange smaak aan de wijn toe. Als je een slok koude thee neemt dan proef je een beetje wat tannines met rode wijn doen. Ze zorgen er ook voor dat wijn langer houdbaar is of zoals wijnkenners zeggen: des te meer tanines des te houdbaarder de wijn. De combinatie van deze druiven zorgt voor wijnen die soepel en toegankelijk zijn, maar ook goed kunnen rijpen dus die je lang kunt laten liggen en die dan nog lekkerder worden. 

Saint-Émilion wijndorp

Een anekdote over Saint Émilion 

Er bestaan over de heilige Émilion verschillende anekdotes, het zijn verhalen die je wel of niet kunt geloven. De ene is een sterker verhaal dan de andere maar de meest voorkomende is:

Het broodwonder van Saint Émilion...

Een heel bekende legende vertelt dat Émilion eens een brood onder zijn mantel verborg. Zijn werkgever, de graaf van Vannes, wilde hem beschuldigen en op heterdaad betrappen omdat hij vermoedde dat Émilion brood uit zijn voorraden stal om aan de armen te geven. Hij vroeg hem op zekere dag om te laten zien wat hij onder zijn mantel had. Op de vraag van de graaf opende hij zijn mantel en bleek dat de broden in blokken hout waren veranderd. Dit werd gezien als een teken van goddelijke bescherming en bevestigde de religieuze reputatie van de Bretonse monnik

Tenslotte

De naam Saint-Émilion leeft voort, niet alleen in de heilige die hier ooit woonde, maar vooral in de wijnen die wereldwijd worden geprezen. De invloed die de monnik uit Bretagne op de streek in het zuidwesten van Frankrijk heeft gehad is in elk geval onmiskenbaar. Sterker nog... stel je voor dat Saint-Émilion niet naar het zuiden maar naar het noorden zou zijn vertrokken... dan was Saint-Émilion misschien wel een beroemde bierstad in het noorden van Frankrijk zijn geweest.

Maar gelukkig heeft de Bretonse monnik het besluit genomen om naar het zuiden te reizen. En of je nu geïnteresseerd bent in geschiedenis, religie of wijn, een bezoek aan Saint-Émilion is een ervaring die je niet snel vergeet. En als je thuis zo'n heerlijke wijn hebt liggen en je opent een fles, vult een glas, walst het rond om de wijn lucht te geven, ruikt, neemt een slok en laat de wijn in je mond rondgaan, dan komt de wereldberoemde vraag die ik al in diverse boeken heb geschreven: Lekker of niet lekker? 

Ontdek het andere Frankrijk

In deze bestseller staat een rondreis van 4100 kilometer dwars door Frankrijk. Je komt ondermeer bij de Golf van Morbihan en gaat langs de kust naar de monding van de Gironde om vervolgens relaxed binnendoor via Saint-Émilion verder te reizen. 

Meer informatie
Cover Ontdek het Andere Frankrijk

  • Geweldig

    • >