Pêche au carrelet, wat is dat?

Hutten op palen in Frankrijk met een visnet? 

In mijn nieuwe boek Frankrijk Binnendoor LOIRE kun je ondermeer in hoofdstuk 9 de reis langs de Loire volgen via Nantes en door de wijngaarden van de Muscadet tot aan de monding van de Loire bij Saint-Brevin-les-Pins en Saint-Nazaire. Naar aanleiding van een foto op pagina 166 kreeg ik deze vraag: "Weet jij hoe die grote hutten op palen heten en wat doen ze daar precies mee?"

Ik zal maar meteen beginnen met het antwoord. In Frankrijk wordt zo'n hut een pêcherie genoemd en soms ook kortweg carrelet. Maar eigenlijk is de carrelet het net waarmee gevisd wordt. In de Charente-Maritime worden de installaties ook wel ponton de filet de pêche genoemd. Maar gaandeweg de jaren is het ook vaak kortweg carrelet terwijl dat dus eigenlijk alleen het net in het frame is.

Deze installaties worden gebruikt voor de pêche au carrelet. Het systeem is eigenlijk heel simpel. Voor het bijna hoogwater wordt gaat de visser naar de cabane (hut) bovenop het platform en bij hoogwater wordt het net neergelaten. Door de stalen constructie erboven laat de visser het een stuk onder water zakken en als hij denkt dat er vis boven zwemt haalt hij het op.

Pêche au carrelet

Pêche au carrelet is dus een vismethode waarbij met een hijsnet gevist wordt. In Frankrijk wordt de techniek van pêche au carrelet vooral beoefend in de mondingen van de Loire, Charente en Gironde (en Garonne stroomopwaarts) maar ook in de kustgebieden tussen deze rivieren. Ik maakte zelf eens op een toevallige wijze kennis met deze bijzondere manier van vissen. Ik was in de omgeving van het plaatsje Cadillac en maakte er stroomopwaarts een wandeling langs de rivier de Garonne. Op een gegeven moment kwam ik bij een aantal hutten op palen langs de rivier. Het wandelpad werd van de carrelets gescheiden door bomen en struiken en je liep er lekker in de schaduw.

Op de hutjes zaten borden met de naam van de eigenaar en het nummer van een visvergunning.  Vaak stond er een barbecue bij en natuurlijk een tafel met stoelen of banken. De meeste hutjes zaten overigens allemaal met kettingen goed op slot op één na en toen ik daar was kwam er een klein hondje keffend op ons af (ik was er samen met Marian). Vlak daarna kwam er een man uit de hut en riep de hond terug.

We raakten in gesprek en ik vroeg wat ze aan het doen waren. Hij nodigde ons uit om te komen kijken en even later stonden we in de hut waar in het midden een enorme katrol stond met een dikke kabel die via een soort hefboom aan een enorm net vast zat. In de bodem van de hut zat een groot gat met een rooster zodat je naar de rivier kon kijken. Op een gegeven moment riep hij iets en wees naar het net dat je door het gat zag. Je kon zien dat er twee grote vissen boven zwommen en hij begon als een gek aan de katrol te draaien. Even later lagen de vissen in een emmer met water in de hut. Hij had twee prachtige vissen gevangen. Hoe dit verhaal verder afloopt en wat ik nog meer te horen en te zien kreeg staat in dit blog waar ook een podcast van is.

De techniek van Pêche au carrelet

Voor deze manier van vissen in de Oceaan wordt een vierkant net gebruikt van een paar vierkante meters dat over een frame is gespannen en door met een lier horizontaal wordt neergelaten vanaf een platform dat hoog boven water uitsteekt en waarop meestal een schuilhut is gebouwd. Door het grote verschil in eb en vloed staan deze hutten op grote hoogte.  Als het net is neergelaten wordt er altijd een paar minuten geewacht want op het moment dat het net in het water zakt wordt dit verstoord en zullen vissen even verdwenen zijn. Maar vrij snel erna wordt het omhoog getakeld, waarbij in de vissen die zich op dat moment tussen het net en de oppervlakte bevonden worden gevangen.

Soms wordt er midden in het net een soort doos geplaatst met aas en zoals de vissers bij de Garonne kon men door een gat in het platform zelfs zien dat er vis boven het net zwom. Omdat dit soort vissershutten op palen vooral in de Atlantische Oceaan staan zijn ze ook kwetsbaar. Het verschil in eb en vloed is heel groot maar in het najaar en de winter kan een flinke storm behoorlijk wat schade aanrichten.

Bij de verwoestende decemberstorm in 1999 werden langs de Atlantische kust niet alleen ontelbare bomen in de dennenbossen geveld maar ook werden ruim 600 van deze installaties om te vissen verwoest. Uiteindelijk werden er circa 450 hersteld en herbouwd maar met de storm Xynthia, in februari 2010, werden opnieuw talloze van deze bijzondere constructies vernield.

Als je er ooit eens in de buurt bent en je ziet mensen op of bij het platform vraag dan gerust of je eens mag kijken. Oui heb je en Non kun je altijd nog krijgen. Maar als je mag kijken is dat een superleuke ervaring en wie weet krijg je net als ik bij de Garonne wel een lekker visje mee.

Dit werd ook veel gelezen over de regio Nouvelle Aquitaine