Op reis door Frankrijk? Maak niet de fout die ik maakte…

Zelfs een ervaren Frankrijkganger zoals ik maakt fouten die soms gênant zijn maar ook vervelend kunnen zijn. Toen ik onlangs languit onder een plataan in de Provence lag schoten er mij een paar te binnen. Ik schreef ze meteen op en maakt er dit blog over zodat jij ze in elk geval niet maakt...

Het lunchmenu en de plat du jour in Frankrijk

In Frankrijk is de lunch iets om tijd voor te nemen en vooral te genieten van de lokale kookkunst. Dat kan vaak heel voordelig en ik heb er op de website en in mijn boeken al vaker over geschreven. Het lunchmenu en de plat du jour zijn een fenomeen in Frankrijk waar menigeen van geniet. Sinds ik met Marian in 1986 voor het eerst in Frankrijk kwam zullen we menig lunchmenu en plat du jour door onze mondjes naar binnen hebben gewerkt. Meestal onder begeleiding van een goed glas wijn en een koffietje toe.

Het is ook gewoon puur genieten want een lunchmenu of een plat du jour zijn meestal heel voordelig. Dat is een voortvloeisel uit de Franse wetgeving waarbij werkgevers hun werknemers een zogenaamde titre restaurant mogen geven. Deze worden ook wel Ticket restaurant, Chèque déjeuner of Pass restaurant genoemd. Het is ooit bedacht om werknemers te ondersteunen bij het verkrijgen van voedzame maaltijden en het bevorderen van een gezonde werkomgeving. De chèque déjeuner kunnen ze besteden in een restaurant, café, brasserie maar ook in een épicerie of een supermarché om verse etenswaar voor een lunch aan te schaffen. Wil je meer weten over dit systeem en je begrijpt Frans? Lees dan dit artikel van de Franse overheid.

Plat du jour, twee of drie gangen?

Het lunchmenu en de plat du jour zijn overal in Frankrijk bij de meeste café's, brasseries en restaurants een ingeburgerd fenomeen. Tot de Covid-crisis was het helemaal niet gek als je onder de twintig euro een driegangen-menu kreeg en soms zelfs nog met een glas wijn en een kopje koffie. Daar heb ik in elk geval met Marian vaak van genoten tijdens onze reizen door Frankrijk. Maar ook in Frankrijk heeft de horeca het tegenwoordig lastig en de inflatie helpt ook niet echt om de prijzen zo laag te houden als een paar jaar geleden.

Voor de lunch kun je meestal kiezen uit een plat du jour of een menu met een entree & plat (plat=hoofdgerecht) of plat & dessert of fromage (fromage=kaas). Je kunt soms ook kiezen uit entree & plat & dessert of fromage maar of je dan nog onder de 20 euro per persoon blijft is de vraag. Maar het blijft altijd voordelig om tussen de middag lekker uitgebreid te eten. Vaak betaal je namelijk s'avonds een veelvoud op dezelfde plek.

15 euro voor een driegangenlunch? Het kan nog!

Maar... het goede nieuws is dat zelfs dit jaar nog altijd een plat du jour vaak tussen de 15 en 18 euro kost. Het zijn meestal eenvoudige, maar wel goede en smaakvolle gerechten. Ook de lunchmenu's ben ik nog wel onder de 20 euro tegengekomen maar ook daar heeft de inflatie toegeslagen want in plaats van drie zijn het tegenwoordig vaker twee gerechten.

Maar er zijn altijd uitzonderingen recent waren we in Cavaillon en daar zaten we op het terras van Au Rendez-Vous aan de Place du Clos (tegenover het office du tourisme). Op het bord stond: Menu du jour (drie gangen) € 15 en plat du jour € 18. Nou dat moesten we natuurlijk proberen en we waren niet de enigen. We kozen beide voor het driegangen lunchmenu van 15 euro en waren ook nog eens verrast door de lage prijzen van de dranken.

Ook een goedkoop menu kan heel goed smaken 

Het voorgerecht was tomaat met mozzarella en olijfolie plus pesto en een dressing van truffelbalsamico. Heel lekker. Het hoofdgerecht was bijzonder: araignee de porc. Maar omdat we geen idee hadden wat dat was en Google Translatie met varkenspin ook geen uitsluitsel gaf vroeg ik het aan de vriendelijk vrouw die ons bediende. Zij kon het niet goed uitleggen en wees uiteindelijk naar haar bil en schoot in de lach. Later kwam Marian er achter dat het een bijzonder stukje vlees is dat niet veel gebruikt wordt en inderdaad uit de achterham van een varken komt. Het was heerlijk zacht en prima klaargemaakt. Ook lekker. 

De lunch werd afgesloten met een Supreme Sauveur Vanille of Caramel of Chocolat. Wij kozen voor de eerste twee en daar was ook niks mis mee. Omdat we op de e-bike vanuit Saint-Rémy-de-Provence waren gekomen (prachtige tocht trouwens) hield ik het bij een biertje en een cola en Marian bij water. Met nog twee uitstekende espresso's kwam de rekening in totaal op € 38,50. Dus net iets meer dan 19 euro per persoon.

Hier ging dus eigenlijk niets fout en alleen maar goed maar...

Schaduwrijk terras met een leuk lunchmenu

Toch ging het laatst fout. Tijdens een fietstocht belandden we op een warme dag in het Provençaalse dorpje St Étienne-du-Grés. Het schaduwrijk terras van Cafe Du Vieux Gres. dat pal tegenover de basisschool ligt en aan de fietsroute tussen Tarascon en Saint-Rémy-de-Provence.

Er was rond lunchtijd nog plaats en het viel mij op dat er veel locals zaten, misschien wel om hun titre-restaurant te verzilveren. Een man in overal met een veiligheidsjack liep naar het tafeltje naast ons waar vier mannen zaten en gaf er een hand onder een gelijktijdig "bonjour monsieur directeur". Je moet de baas tenslotte te vriend houden. 

Het werd steeds drukker en niet veel later zat het terras bijna vol en vooral met locals die er even kwamen lunchen. Intussen hadden wij al wat te drinken. Omdat het rond de 33 graden was leek mij alcohol niet zo handig want we moesten nog een kilometer of vijfenentwintig fietsen richting onze gîte in La Galine. Het werd dus een Coca Cola en zoals het hoort een flesje van 33 cl met een echt colaglas en niet zo'n ienieminie flesje met 20 cc zoals je die tegenwoordig in Nederland krijgt.

Ai! Dat werd een kostbaar foutje, maar wel lekker!

Intussen hadden wij ook de menukaart en bovenaan stond de keus: Entree & Plat ou Plat & Dessert € 17,50 en Entree & Plat & Dessert € 21. Nou dat leek ons wel wat en vaak kun je dan kiezen uit de voor-, hoofd- en nagerechten die op de menukaart staan. En daar stonden een paar gerechten op die ons wel aanspraken zoals een salade toast met zalm en avocado, gegrilde coquilles Saint-jacques (voor Marian) en een entrecote uit de Aubrac (Auvergne) met frietjes voor mij.

Terwijl wij aan het wachten waren op het voorgerecht zei ik nog tegen Marian: "Hoe kunnen ze het toch voor € 17.50 maken want de salade staat al voor 18 euro op de kaart en de hoofdgerechten voor 24 euro." Maar wij verklaarden kleinere porties als de oplossing en keken verrast op toen het voorgerecht kwam. Een enorm bord met een salade waar je u tegen zegt. Met een rijkelijke hoeveelheid mooie gerookte zalm er bovenop. Dat was niet mis als entree! Het was al genoeg om de hele dag door te komen. 

Het menu du jour stond op een krijtbord

Vervolgens verscheen het hoofdgerecht en voor Marian waren er coquilles in overvloed die werden begeleid door een flinke portie smeuïge risotto. Mijn entrecote was zoals gevraagd perfect saignant gebakken maar wat een lap! En ook nog met een bak heerlijke frietjes erbij. De kok van Cafe Du Vieux Gres hield dus absoluut niet van kleine porties. En dat bleek ook wel toen hij naar buiten kwam en de tafeltjes langs ging om te vragen of als lekker was. De kok was op z'n zachts gezegd flink uit de kluiten gewassen maar heel vriendelijk. 

Een dessert sloegen wij na deze copieuze lunch maar af en lieten het bij een espresso. Toen ik wat later naar binnen ging om af te rekenen zag ik tot mijn schrik een krijtbord tegen de muur staan. Met koeienletters stond er MENU DU JOUR op en daaronder met een onleesbaar handschrift flan de légumes, Poisson du jour, dessert du jour. Bij de kassa aan de bar bleek onze fout. Wij hadden dus een voorgerecht en een hoofdgerecht van de hoofdkaart besteld en niet van het menu du jour. Ik moest € 90,60 afrekenen in plaats van ongeveer 45 euro.

Het leverde wel weer een verhaal en een herinnering aan Frankrijk op en het eten was prima.

De moraal van dit verhaal? Vraag altijd even naar de kaart of het bord waar de plat du jour of het menu du jour op staat. En denk er aan... een gewaarschuwd mens telt voor twee en zo voorkom je dat je het dubbele betaalt. Maar Cafe Du Vieux Gres blijft een leuk en lekkere plek voor een tussenstop.

De cashtip van Ruud.

In Frankrijk kon je al veel eerder dan in Nederland op veel plaatsen pinnen in de horeca en winkels. Tegenwoordig lijkt het erop dat je overal in Frankrijk kunt pinnen. Maar dat is niet zo! Door schade en schande wijs geworden zorg ik altijd dat ik ongeveer 100 euro cash bij me heb. Ik heb al vaker meegemaakt dat in een kleiner dorp of een dunbevolkte streek niet gepind kan worden. In kleinere winkels moet je niet raar opkijken dat je onder de 10 euro alleen maar cash kunt betalen. En op een Franse markt is pinnen ook niet altijd de gewoonste zaak van de wereld. 

Recent maakte ik dat nog mee bij een goede boulangerie in Saint-Rémy-de-Provence. Ik kwam bij  Maison Bergese (naast de kerk) voor 3 croissants en een pain au chocolat en wilde pinnen maar dat kon niet onder de 10 euro. Gelukkig had ik cash bij me. Als ik dat niet had gehad zou ik voor de lange rij wachtenden voor joker hebben gestaan. De pain au chocolat was trouwens een van de betere die ik ooit in Frankrijk genuttigd heb. Een dag later, zondagochtend, na eerst buiten in de rij mijn beurt te hebben afgewacht, bestelde ik hetzelfde plus twee heerlijk uitziende tarte au framboise. Ik moest 12 euro afrekenen en kon nu wel pinnen.

De bijna zonder brandstof tip van Ruud

Vooral als je door het Franse binnenland reist zoals het Centraal Massief, de Auvergne, De Cevennen of bijvoorbeeld de Franse Alpen moet je er rekening mee houden dat er lang niet bij elk dorp een tankstation is te vinden. En als er wel een is dan zou het zelfs kunnen dat je vriendelijk gevraagd wordt om cash te betalen. Of met de vaker gebruikte smoes dat het pinapparaat kapot is. Dat laatste heb ik ook al een paar keer meegemaakt. Blijkbaar heeft men op het platteland liever cash...

Als je dus ergens gaat tanken overtuig je er vooraf dan van of je kunt pinnen of cash moet afrekenen. Loop gewoon even naar binnen en vraag het voor je de pomp in de auto hangt.

Trouwens over brandstof gesproken. Ik heb eens in de Franse Alpen een flinke dagtocht gemaakt en ik was er zeker van dat ik voldoende brandstof voor de tocht had. Dat bleek uiteindelijk ook wel toen we weer terug bij onze gehuurde gite waren maar het werd wel een rit met dichtgeknepen billen. Want door het geaccidenteerde terrein lag het verbruik een stuk hoger dan gemiddeld. En er was onderweg nergens een tankstation te verkennen. In het dorp waar wij zaten was er wel een en sindsdien zorg ik dat voor dit soort roadtrips in het Franse binnenland de tank voor vertrek altijd vol is.